Vroeger was ik een kopvoeter, zo’n poppetje met alleen een hoofd en harkjes als ledematen. Ik benaderde alles in het leven met het hoofd. Ik was gefascineerd door wat ik op mijn pad aan kennis en ervaring tegenkwam en probeerde dat met Westers filosofische redeneringen in kaart te brengen, te begrijpen en betekenis te geven.
Later ontdekte ik het Chinese Daoïsme. De totaal andere manier van het benaderen van de werkelijkheid maakte mij erg nieuwsgierig. In tegenstelling tot de Westerse manier van de wereld begrijpen, die alles wil verklaren, gaat men in het Daoïsme uit van de ervaring. Ik was een enthousiast lezer van de teksten, maar de kern van de boodschap kreeg ik toch niet in de vingers. Ik begreep wat ik las, maar het drong niet echt door.
In mijn opleiding tot edelsmid leerde ik een opmerkelijke overeenkomst tussen de ambachtelijke kennis en de oude Chinese manier van kijken naar de werkelijkheid. Beide gaan uit van de ervaring en bereiken op een heel hoog niveau toepasbare kennis. In het edelsmeden leerde ik dat theoretische kennis fantastisch is, maar dat de praktijk meestal veel verder gaat dan het hoofd kan bedenken. Ik leerde te vertrouwen op mijn zintuigen en mijn intuïtieve beoordelingsvermogen. Fascinerend om te zien dat de vakman dingen kan inschatten en aanvoelen die de gevoeligheid van meetapparatuur soms ver voorbij gaan. De ‘harkjes’ van mij als kopvoeter werden echte handen.
Op de kunstacademie onderzocht ik de werkelijkheid via de beeldende kunst. Ik leerde er respect voor de vraag te hebben en werd minder gespitst op het pasklare antwoord. Bij de vraag verblijven bracht mij dichter bij de werkelijkheid dan ooit. De fixatie op de verklaring; het antwoord, die al eerder was genuanceerd door de ervaring binnen het ambacht van het edelsmeden, maakte plaats voor bewondering voor de vraag. Naar mijn idee krijgen antwoorden pas betekenis als je ook doordrongen bent van de betekenis van de vraag. In de manier waarop de mens betekenis geeft aan zijn vragen zit veel schoonheid en ontroering. In mijn werk als beeldend kunstenaar onderzoek ik nog steeds de werkelijkheid en de manier waarop de mens vat probeert te krijgen op de werkelijkheid. Ik werd een kopvoeter met handen en een hart.
Het bestaan van de rest van mijn lichaam diende zich aan door een burn-out. Het hoofd zat zo vol met oplossingen dat het voelbaar uit elkaar leek te barsten. Mijn lichaam was eigenlijk nog steeds verslaafd aan het hoofd en sleepte zich totaal uitgeput achter mijn wilskracht aan. En het was juist het Daoïsme dat mij had geleerd dat wilskracht een dommekracht is, die soms handig is, maar de nuance mist om te weten welke richting het uit moet. Een kernbegrip in de Chinese leer is, ‘doen door niet doen’, sturen maar niet forceren. Je kunt de werkelijk zoals die is niet veranderen, maar wel gebruiken. De Daoist roeit niet tegen de stroom, laat zich ook niet willoos meevoeren, maar gebruikt de kracht van de stroming om het doel te bereiken. Die stroom toelaten en gebruiken is een kunst op zich. En dat geldt zeker ook met betrekking tot hoe je omgaat met je lichaam en je geest.
Je kunt wel vinden dat je moet weten wat je wilt, maar je kunt jezelf niet dwingen te weten wat goed voor je is. Als je elke keer weer nieuw en nieuwsgierig naar de wereld en jezelf kijkt en toch je ervaring niet vergeet zal je blijven groeien in wat je doet en in wie je bent. Dat heb ik geleerd door de beoefening van Zhineng Qigong. Antwoorden zijn slechts reacties op de de vraag en met open nieuwsgierigheid zie je, voor de vraag uit, de dingen zoals ze zijn. De wijze smeed het goud niet met woorden, niet met geweld, maar met oefening en heldere concentratie. Met de beoefening van Qigong breng ik het Daoïsme in de praktijk en kom ik weer tot de tastbare dagelijkse realiteit van het gewone bestaan, de basis van alles. Ik leer er mijn intenties te ontwikkelen door ze niet na te streven.
Ik heb de opleiding docent Qigong level 1 en 2 gedaan aan
de Academie voor Chinese Geneeswijze, Qing Bai.
Daarnaast heb ik de basisopleiding mindfulnesstrainer gedaan
aan het Centrum voor Mindfulness in Amsterdam.
Ruud Kuipers
